Toiletafvoer wat zegt de wet?

Er is al jarenlang onduidelijkheid over de wetgeving omtrent het lozen van vuilwater door de pleziervaart. Dit dossier probeert inzicht te geven in de huidige stand van zaken.

Het lozingsverbod voor de pleziervaart wordt vanaf inwerkingtreding van de wet, geregeld via de Omgevingswet. 

Het is de planning dat deze nieuwe omgevingswet per 1 januari 2024 in werking zal treden.

De voorschriften aangaande de pleziervaart in de Omgevingswet zijn terug te vinden in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal). Zie >>

Voor pleziervaart gelden lozingsvoorschriften uit paragraaf 17.2.1 van het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal). Het gaat om het niet lozen van het toiletwater op oppervlaktewater. Zie artikel 17.16 van het Bal. De voorkeursroute voor lozing is opvangen van het afvalwater in het vaartuig en lozen bij een inzamelpunt of op het vuilwaterriool.

De in het besluit opgenomen tekst is helder:

1. Met het oog op het voorkomen of beperken van verontreiniging van een oppervlaktewaterlichaam wordt vanaf een pleziervaartuig geen toiletwater geloosd.
2. In afwijking van het eerste lid kan toiletwater vanaf een pleziervaartuig worden geloosd als:
1. het toiletwater wordt geleid door een zuiveringsvoorziening met een certificaat van typegoedkeuring, verst rekt door een erkende certificatie instantie; of
2. het toilet zodanig is geconstrueerd dat via dat toilet alleen urine en spoelwater kunnen worden geloosd.

Vanaf de website van het watersportverbond kunnen we het volgende lezen (zie >>):

Sinds 2009 geldt het verbod op het lozen van toiletwater op het oppervlaktewater door pleziervaartuigen. Havens met meer dan 50 ligplaatsen voor kajuitboten moeten een vuilwaterafzuiginstallatie hebben of die delen met een haven in de directe omgeving. Een boete voor een booteigenaar kan alleen gegeven worden bij een heterdaad. Doordat de pakkans klein is en het afgeven van vuilwater lang niet overal kan, wordt het lozingenverbod niet of nauwelijks nageleefd. In 2019 is daarom een motie aangenomen in de Tweede Kamer dat de afvoer van toiletten naar het oppervlaktewater verzegeld moet worden. Op die manier wordt het onmogelijk gemaakt wordt om nog te lozen. 

Voorstel ministerie I&W aan tweede kamer 4 november 2022

Op 4 november 2022 stuurde minister Harbers van I&W het “Ontwerp wijzigingsbesluit verzegeling afvoerleiding toilet pleziervaartuigen” aan de Tweede Kamer. Het ontwerp valt onder het Besluit Activiteiten Leefomgeving. Het stuk staat op 22 november op de agenda bij de vaste kamercommissie van I&W.

Uit het “Ontwerp wijzigingsbesluit verzegeling afvoerleiding toilet pleziervaartuigen” van 4 november 2022 blijkt dat de de minister de volgende wetswijzigingen voorstelt over de verzegeling:

1. De verzegeling gaat gelden voor alle boten in Nederland, dus ook voor buitenlandse boten die in Nederland varen.
2. Pleziervaartuigen als bedoeld in artikel 2, eerste lid van de wet Pleziervaartuigen 2016, zijn uitgezonderd van de verzegelingsplicht. Het gaat dan onder andere om uitsluitend voor wedstrijden bedoelde vaartuigen, kano’s, surfplanken en SUPplanken, originele historische vaartuigen en individuele replica’s daarvan die vóór 1950 zijn ontworpen en hoofdzakelijk met de oorspronkelijke materialen zijn gebouwd, en als zodanig door de fabrikant worden aangeduid, vaartuigen met een lengte van minder dan 2,4 meter en waterscooters.
3. Je mag kiezen voor een oplossing vergelijkbaar met verzegeling, maar die moet dan goedgekeurd worden door het ministerie van I&W.
4. De handhaving zal liggen bij Rijkswaterstaat en de waterschappen. Handhavers mogen zonder toestemming van de schipper aan boord komen om hun taak uit te voeren.
5. Het besluit treedt niet in werking voor 2026.

Hoe de verzegeling er in praktijk gaat uitzien is nog steeds onduidelijk.